Από την αρχή της εφηβείας, τη λεγόμενη προεφηβεία, η οποία γίνεται αισθητή λίγο νωρίτερα στα κορίτσια (στην ηλικία των 10-11 ετών) και αργότερα στα αγόρια (στην ηλικία των 12-13 ετών), ο εγκέφαλος του παιδιού μετατρέπεται σε ένα τεράστιο «εργοτάξιο»!
Τα επιμέρους τμήματα διαμορφώνονται ξεχωριστά και με διαφορετική ταχύτητα το καθένα ώσπου να ενταχθούν στο τελικό σύνολο, το οποίο θα είναι πια ο ενήλικος εγκέφαλος.
Οι γονείς που παρατηρούν και βιώνουν κυριολεκτικά στο πετσί τους όλα αυτά, δυσκολεύονται να καταλάβουν τι συμβαίνει, ειδικά όταν προσπαθούν να κατανοήσουν με τη λογική τα κίνητρα και τις αιτίες που τα παιδιά τους συμπεριφέρονται έτσι.
Συχνά νιώθουν –και δικαιολογημένα- ότι δεν αναγνωρίζουν πια το παιδί τους , απογοητεύονται, στενοχωριούνται και ανησυχούν.
Ένας έφηβος από τη μια μπορεί να νιώθει μεγάλη ανάγκη να μιλήσει σε κάποιον που θα τον ακούσει και θα προσπαθήσει να τον καταλάβει, από την άλλη συχνά είναι δύσπιστος και κλειστός απέναντι σε κάθε ενήλικα. Η θεραπεία και η συμβουλευτική εφήβων μοιάζει σαν ισορροπία σε τεντωμένο σκοινί.
Για το λόγο αυτό ή εγκαθίδρυση μιας σχέσης κατανόησης, αποδοχής κι εμπιστοσύνης είναι ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε θεραπευτικής ή συμβουλευτικής προσέγγισης που απευθύνεται σε εφήβους. Η χρήση μέσων όπως η ζωγραφική, τα κολάζ, τα παιχνίδια ρόλων, η αφήγηση ιστοριών, διευκολύνουν την έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων.
Γιατί και για ποιον
Όταν υπάρχουν συμπτώματα όπως:
- εναντιωματική ή αντικοινωνική συμπεριφορά όπως επιθετικότητα, πολλά ψέματα, μικροκλοπές
- θλιμμένη διάθεση, κατάθλιψη
- υπερβολική εσωστρέφεια, απομόνωση
- άγχος, υπερευαισθησία, φόβοι και φοβίες
- έλλειψη προσοχής ή αδυναμία συγκέντρωσης
- σωματικές ενοχλήσεις χωρίς διαπιστωμένη οργανική αιτία όπως πονόκοιλος, πονοκέφαλοι, ζαλάδες
- παχυσαρκία ή απώλεια βάρους, βουλιμία, ανορεξία
ή όταν:
- υπάρχει μεγάλη ένταση στην οικογένεια λόγω της αλλαγής συμπεριφοράς του εφήβου
- ο έφηβος κάνει χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών
- παραμελεί τελείως το σχολείο και κινδυνεύει να μην προαχθεί
- κάνει υπερβολική χρήση του internet
Σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις ο ίδιος ο έφηβος μπορεί να ζητήσει βοήθεια ή (κάτι που συμβαίνει συχνότερα) οι γονείς νιώθουν την ανάγκη να αναζητήσουν ψυχολογική βοήθεια και καθοδήγηση για να αντιμετωπίσουν την δύσκολη κατάσταση με το έφηβο παιδί τους. Πολλές φορές η βοήθεια αυτή μπορεί να είναι απλά η διευκόλυνση ή η δημιουργία ενός καλύτερου τρόπου επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια που αλλάζει μαζί με τον έφηβο της. Άλλοτε ο έφηβος λαμβάνει την στήριξη που χρειάζεται για να βρει σιγά-σιγά την καινούργια του ταυτότητα.